1 Ağustos 2018 Çarşamba

Todd May - Deleuze: Bir Birey Nasıl Yaşayabilir?

Antik felsefede bu soru 'bir insan nasıl yaşamalıdır?' şeklindeydi. 18. yy sonlarında 'bir kişi nasıl eylemelidir?' sorusuna evrildi. Nietzsche'nin ellerinde ise 'bir birey nasıl yaşayabilir?' e, aşkınlıktan azade. Bu soruya Foucault ve Derrida'nın cevabı benzer olsa da farklı saiklere sahiptirler. Varolanın araştırılması olarak bilinen ontolojiyi Foucault insan varlığının temel doğasını tanımadığından tümüyle reddeder. Yani Foucault varlık sorusuna ilgisizdir. Derrida'nın reddi ise dilsel sebeplere dayanır. Ontolojinin 'bir birey nasıl yaşayabilir?' sorusunun zehri olduğu konusunda hemfikirdir. Ancak özdeşliğin değil farkın bakış açısına dayanan bir ontoloji yorumu çözüm getirebilir Derrida'ya göre. Yeni ihtimalleri aralayan, fırsatları tecrübe eden, keşfe dayalı, kaçış çizgileri arayan bir hayattır önerilen. Spinoza'dan içkinlik düşüncesini ki varlığın tek anlamlılığıyla aşkın Tanrı'yı geride bırakır, Bergson'dan da zamansallık kavramını 'töz süredir, bütün kipleri içinde daima var olan virtüeldir', 'süre kendi kendisiyle farklılaşan şeydir' ve Nietzsche'den ebedi dönüş kavramını felsefesinde kurucu öğeler olarak alır Derrida. Töz sabit bir özdeşlik değil, oluştur. Tözün kıvrılması ve açılması, sürenin edimselleşmesidir. Dönüşse oluşun varlığıdır. Yalnızca oluş vardır ve oluş ebedi dönüştür, farkın kendisi ebediyen tekrar eder.
Politik düzlemde makropolitika yerine farka yanıt veren mikropolitika yanlısıdır Derrida felesefesi. Aile-meslek,iş-tatil,okul,ordu gibi molar - katı kesit çizgileri yerine de esnek moleküler çizgiler yeğ tutulur. Bir de kurucu role sahip toplumu oluşturan kaçış çizgileri vardır: sanki bizi alıp götüren, kesitlerimizi ama aynı zamanda eşiklerimizi çaprazlayıp bilinmeyen, öngörülemeyen ve önceden mevcut olmayan bir istikamete yönelten çizgiler. Hem bir yurdun var olmasını sağlayan hem de onun karasal niteliğini bozan içkin bir yersiz-yurtsuzlaşma hareketidirler. Örneklerden biri olarak da kitap, son yıllarında doğaçlama eserlerle müziğinde arayışını yetkinleştiren caz sanatçısı John Coltrane'in yaşamını okuyucuya sunar. 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder