25 Ağustos 2018 Cumartesi

Jacques Bidet - Foucault'yu Marx'la Okumak

Basitleştirmenin, özetlemenin getirebileceği yanlış anlaşılmaları itirazsız kabullenerek başlayayım. Marx'ın mülkiyet iktidarına karşı Foucault'dan esinle bilgi iktidarı, yazar en azından Foucault'nun böyle bir senteze karşı geleceğini baştan söylemektedir, sınıf ilişkileri yerine disiplinler ve dispozitifler, sınıf devletine karşı sivil toplum, bu kavramlar ne kadar bağdaştırılabilir? Öte-Marksizm gibi iddialı bir başlık altında öte-yapısal bir yaklaşımla neden olmasın? Yazarın tam da bu noktada pek tevazu göstermediği açık. Hayır önermeleri değil, duraksız bir şekilde diğer kitaplarını örnek gösterip ben-cil bir dili kullanması beni bu sözleri sarfetmek için zorlamakta.
Foucult'nun sermayeye paralel biçimde iktidarın ve tahakkümün başka bir kutbu olduğunu teşhis etmesi, bilgi iktidarı, iyi bir başlangıç noktası olabilir sentezi kurmak için. Marx'ta, yazara göre söylüyorum, gri alanda bırakılan bir bölgedir bu. Sonuç olarak egemen sınıf iki kutup arz etmektedir. Mülkiyetin ayrıcalıkları aracılığıyla piyasaya egemen olan sermayedarlar ve yetkinliğin ayrıcalıklarıyla örgüte egemen olan yöneticiler. Bu iki güç birlikte çalışacağı gibi çatışabilir de. Üçüncü toplumsal güç ise temel sınıf ya da halk sınıfıdır. Aslında memur kitlesi üzerinden özellikle, küçük burjuva ve sınıfsal ittifaklar ortodoks Marksizmin de hep ilgi alanı içinde olmuştur. SSCB'nin karakteri konusunda Troçkistler arasında yıllardır tartışmalar süregelmiştir. Burada teorik farklılıkları bir yana bırakırsak çzüm noktası değişik olarak ne nermektedir, şüphelerim var. Neyse, bu bilgi iktidarını yürütenler de tek kalıp değildir. Hiçbir zaman birbirlerinden tamamen ayrı olmaksızın iki tarafta da bazıları daha çok yönetici olarak görünürken bazıları daha çok yetkin olarak görünür. İlk kategori mülkiyet kutbuna yakınken diğeri temel sınıfla süreklilik ilişkisi içindedir. Piyasa değil örgütsel normlar içinde işler, Foucault yazınını hatırlamak gerekirse, hapishane, psikiyatri klinikleri, okullar, ordu, şirketler, mahkemeler, hastaneler vs.. Yazar, Foucault'daki bedenler, cinsellik, aile, tavırlar, bilgiler ve teknikleri kateden koca bir ağlar dizisine karşı mücadeleyi sınıf mücadelesinden farklı görmez.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder