28 Eylül 2017 Perşembe

Georges Ifrah - Rakamların Evrensel Tarihi -6

Seriyi okumaya başladıysanız eğer, gönül rahatlığıyla diyebilirim ki bu cilti pas geçiniz. Sıfırı icat ederek (daha doğrusu bugünkü anlamıyla kullanmaya başlayarak) matematiği radikal bir biçimde değiştiren Hint uygarlığının din ve mitoloji ile içiçe geçmiş sayı dünyasına ait bir sözlük bu. Sözlük oluşturacak kadar ne derinliğe sahip olabilir ki diye sorabilirsiniz.

Sanskrit dilindeki büyük sayı adlarının (tam olmayan) aritmetik üstesi:
ON ÜZERİ 4 (on bin): *Ayuta *Dashasahasra (i).
ON ÜZERİ 5 (yüz bin): *Lakha *Lakkha *Laksha *Niyuta *Prayuta
ON ÜZERİ 6 (milyon): *Dashalaksha*Niyuta *Prayuta
ON ÜZERİ 7 (on milyon): *Arbuda *Koti
ON ÜZERİ 8 (yüz milyon): *Arbuda *Dashakoti (i). *Nyarbuda*Vyarbuda
ON ÜZERİ 9 (milyar): *Abja*Ayuta *Nahut *Nikharva *Padma *Samudra*Saroja *Shatakoti*Vâdava *Vrindâ
ON ÜZERİ 10 (on milyar): *Arbuda *Kharva *Madhya *Samudra
ON ÜZERİ 11 (yüz milyar): *Anta *Madhya *Nikharva*Ninnahut *Niyuta *Nyarbuda *Salila
....
ON ÜZERİ 119:* Kathâna
ON ÜZERİ 126:*Mahâtkathâna
ON ÜZERİ 140:Asankhyeya
ON ÜZERİ 145:Dhvajâgranishâmani

Tamam, küçük rakamlara bakalım.

BÎR SAYISI. Bu kavram doğrudan ya da simgesel olarak çoğu kez şunlarla ilişkiye sokulur: Tanrı *Sûrya, tanrı *Ganesha; bir çeşit derin düşünme(*ekâgratâ); tektanncı bir öğreti (*ekântika);
*biricik gerçekliğin incelenmesi;Bütünün seyredilmesi (*ekatva); *Ay;ölümsüzlük içkisi (*soma); Yer; *Ata;* Büyük Ata; *Ilk Baba; *başlangıç; *cisim;*Kendi; *Son Gerçeklik; *üstün ruh; *bireysel ruh; *Brahman; “*biçim”;“‘•‘damla”; *çok büyük; “*yok edilemez”;*tavşan; “*ışıklı”; *Kutup Yıldızı; “*Soğuk Işınlar”; *Shukra’nın gözü; *yer dünyası; “*Taşıyıcı”; *Ilk ilke; *tavşanşekli; *Inek; yoğurt,...

Bu kavramların ve imgeselleştirmelerin manasını irdelemek istiyorsanız Hint Kültürüyle biraz daha haşır neşir olmanız gerekli. Ve en azından matematik ile ilişkilendiği kadarıyla kaynakçanız bu kitap olacak.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder