Yevgeni Zamyatin - Biz

1984'e (George Orwell), Cesur Yeni Dünya'ya (Aldous Huxley), Otomatik Piyano'ya(Kurt Vonnegut) ilham kaynağı olmuş olan bu kitap yazıldığı erken döneme rağmen hakettiği bilinirliğe kavuşamamış. Distopya denilen karamsar bir geleceğe odaklanmış hikaye örgüsünde ortaklaşan bu romanlar arasında öncülüğün bayrağını taşıyan Biz, Sovyet devriminin aksaklıklarından ilham alarak yazıldığı için uzun bir dönem anadilinde yayımlanma imkanı bulamamış. Telif haklarının olmamasından dolayı bir çok farklı yayınevinden baskısı çıkan kitabın okuduğum versiyonu İthaki'ye ait. Yazarın kendi önsözünü içeriyor. Keşke başta göndermede bulundukları Bülent Somay'ın ve Zamyatin'in makaleleri de eklenseymiş diye düşünmekteyim. Bu baskının diğer bir özelliği de romanın Rusça'dan doğrudan çevrildiği tek örnek olması.
Gelecekte yine büyük felaketler ardından insanlık kendini cam fanus benzeri bir şehir ile doğadan tecrit etmiştir. Yaşadıkları dairelerin duvarları bile camdır. Her şey şeffaf ve kontrol altındadır. Evlerin panjurları, vatandaşların ilgili bürolara belirledikleri eşlerinin isimlerini kaydettirip pembe izin kağıdıyla eşlerinin evlerine gittikleri saat 10-11 arasında kapalıdır sadece. Zaman ve yapılacaklar saat saat programlanmıştır. Dinlenme aralarını dahi binler, omuz omuza sıra olup sokaklarda yürüyerek geçirmektedir. Biz yani toplum olgusunun bireyselliği yokettiği bu otoriter gelecekte insan değil numaralar mevcuttur. İntegral  ismindeki uzay roketinin mühendisi olan ve sistemin ateşli savunucusu D-503'ün fikirleri "yine" bir kadın sayesinde sarsıntıya uğrayacaktır. Aşık olduğu kadının bu camdan kent dışında saklanan insanlarla bağlantısını ve şehir içinde de asi grubunu yönlendirdiğini sonradan öğrenecektir. Diğer yandan yaşadığı çelişkiyi ancak bir hastalıkla özdeşleştirebilmektedir. Zira sistem de gittikçe yayılan bu salgını kontrol etmek için çalışmaya başlamıştır. Hastalığın adı verilmiştir: Hayalgücü. Integral sayesinde diğer yıldızlara kaçmayı planlayan asi grubun planları suya düşünce bir tür iç savaş yaşanır. Bu esnada insanları tamamen robotik hale getirecek kitlesel ameliyat operasyonu da yürürlüğe konmuştur. Nihayetinde bu gerilime dayanamayan D-503 sevdiği kadına ve asilere ihanet ederek ameliyat masasına gönüllü yatar. Kitap ki aslında D-503'ün günlüğü formatındadır, bu şekilde sonlanır.