Frank Herbert - DUNE Çöl Gezegeni (I)

Sonrasında pek çok devamı ve önceli gelecek olan seriyi yaratan bu kitabın ilk yayın tarihi taaa 1965. Ağdalı terimleri ile okuması zor olsa bile bu kadar kapsamlı bir evreni oluşturabilmek için bu gerekli bir unsur. Yalnız "farklı" olanı birebir ortadoğu kültürü üzerinden inşa etmek şart mıydı?, tartışılır. Sonuçta bugün etki gücü zayıflasa da tarihte bir çok okuyucuya ulaşmış ve pek çok sanat eserine ilham kaynağı olmuş bu romanı okumak pişman olunacak bir tecrübe sunmuyor.

spoiler

Evren yetkileri güçlü ailelerden müteşekkil bir meclis tarafından kısıtlansa da oldukça güçlü bir imparatorluk tarafından yönetiliyor. Uzay taşımacılığında tekel olan Lonca, mantık açısından en üst insanı yaratabilmek için soylular arasında sosyal ilişkileri etkileyecek güçte agnostik bir dinselliğe dönüşen Bene Gesserit rahibeleri bu meclis ve imparatorun yanında diğer önemli aktörler. Konu ise bahar isimli ömür uzatıcı bir madenin yegane çıkartılabildiği dev kum solucanlarının istila ettiği insanların vücutlarındaki ter ve dışkının suyunu emerek yeniden kullanıma sokmaya yarayan elbise giydikleri kurak Dune isimli gezegende geçiyor.
Atreides evi sonradan Muaddib ismiyle mesihe dönüşecek Paul adlı genç, babası Lord Leto, anası Bene Geserit Jessica'dan oluşuyor. Can düşmanları ise Harkonnen evi. Atreideslerin evinde çeşitli yardımcılar var, doktor, silah ustası vs.. İmparator Harkonnen Baronu ile meclisteki büyük evleri huylandırmamak için gizlice anlaşıp Dune'unun hakimiyetini Atreideslere verirler. Diğerleri bunu büyük bir fırsat olarak görürken imparatorluk askerleri Harkonnen üniforması altında gezegene saldırırlar. Evlerindeki doktor, karısı Harkonnenler tarafından kaçırıldığı için Atrideslere ihanet etmiştir. Paul ve Jessica gezegenin yerlisi Fremenlerin lideri konumunda Kynes'in yardımıyla kaçmayı ve Harrokenlerden nefret eden yerli halka uyum sağlamayı başarırlar. Aslında yaşamları Fremenlerin mesih efsanesine de uymaktadır. Jessica bir tür başrahibe kimliğine bürünür. Nihayetinde Lonca kaptanlarının bahar'a bağımlı olduğunun ve gezegendeki baharın yok edilebilmesinin yöntemlerinin keşfiyle Lonca düşman taraftan ekarde edilir. Gezegene gelen Harkonnen ve imparatorluk ailesi yenilgiye uğratılır. Müteveffa Leto'nun doğumunu göremediği kızı ise anne karnındayken annesinin geçtiği kutsal teste yanlışlıkla tanık olduğu için büyüdüğünde  ürkütücü bir garipliğe bürünmüştür. Neyse ne, Paul bir Fremen kızı ile olan birlikteliğine rağmen imparatoru sürgüne gönderir ve imparatorun kızıyla formalite gereği evlenerek tahtın sahibi olur. Arkasında da süper savaşçı konumunda cihada hazır bir Fremen ordusu bulunmaktadır.