Diyarbakır ili sınırı içindeki Çayönü ismi verilen yerleşim Çatalhöyük ile benzer bir kültüre ait olarak ilk kez tarım yapan topluluklardan birini oluşturuyor. Kazılarda ortaya çıkan insan kalıntıları üzerinden de özellikle yazar, akademik tecrübesinden faydalanarak sağlık üzerinden o günün toplumunu çıkarsınma olarak yeniden inşa etmeye çalışıyor. Misal, yaş ortalaması 32 civarında. Karbonhidratlı beslenmeye geçiş dolayısıyla diş sağlıkları bozulmaya başlamış. Elbette günümüzün insanının çürüklerine ulaşamıyor. Ancak tedavi eksikliği dişten bile olumsuz sonuçlar doğurabiliyor. Uzun lafın kısası yaşam kalitesinin pek görünmediği m.ö 11000 yıl öncesine dayanan yerleşmenin ölü gömme gelenekleri üzerinden inanç dünyalarını hayal etmek, tahmin etmek lafı bile iddialı bir hale geliyor aradan geçen onca seneden sonra, daha keyifli. Çatalhöyük'te ölülerin üzerinde uçan akbaba resimlerinin hatırlattığına benzer şekilde Tibet'lilerde hala rastlanabilen göğe gömme geleneği var gibi. Zerdüştlükte de benzeri uygulamanın mevcudiyeti, bu geleneğin ne kadar eskiye gittiğini ve özgüllüğünü gösteriyor. Kafatası kültü zaten artık bu topraklarda arkeologların karşısına çıkmayınca şaşırdığı yaygınlıkta. Asıl akıl kurcalayan mesele, tapınakların neden yakılıp gömüldüğü. Bu ilginç adetin tarihi çünkü Göbeklitepe'deki örneklere kadar götürtülebiliyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder