Pierre Clastres - Devlete Karşı Toplum (Ayrıntı Yayınları 20. Yıl Broşürü)

Ayrıntı Yayınları kendi görüşlerini birebir içerdiği için bu makaleyi broşür halinde basıp kitaplarını alanlara bila bedel dağıtıyordu. 2008 olsa gerek. Kütüphanemde buldum. Aynı ismi taşıyan kitapta savunulan görüşlerin ayrıntısıyla işlendiğini düşünmemiz için bir engel yok. Ama bu okuduğum makale küçük boyutta 32 sayfalık biçimiyle de gayet doyurucu bir çalışma oluyor.  Amazon yerlileri özelinde yapılan sosyolojik çalışmalar neticesinde yazar, Marksist ekonomik altyapısal değişimlerin siyasal üstyapıyı değiştirdiği tezini reddediyor. Göçebe olsun olmasın, avcı-balıkçı-toplayıcı grupların komşu oldukları yerleşik tarımcılarla aynı toplumsal siyasal özellikleri gösterdiği örneğini veriyor. Aynı mantıkla toplumun sınıflara bölünmesinin devletten önce ortaya çıktığı tezini de yadsıyor yazar. İlkel toplumun yapısının ya dışarıdan müdahale  ya da nüfus artışı sonucu devlet denen yapıyla tanıştığını öne sürüyor. İlkel kabileleri yöneten şefin iktidardan yoksun olduğunu ve kabile üyelerinin sıkı denetimi altında olduklarını ileri sürüyor. Yetkilerini suistimal etmeye çalıştığı vakitlerde de gerekli yaptırımlara uğruyorlar, terkediliyorlar. Bu yüzden devlet aygıtının, ilkel şeflik kurumundan türemediğinin altını çiziyor yazar. Anarşist bakış açısının rengini verdiği makale gününün küçük bir kısmını yemek temini için çalışmaya arayan yerlileri genelleştirerek ve idealize ederek bir bakıma primitivizm olanaklarını irdeliyor. Tarihin çarklarının geri döndürülebileceğine şahsen inanmamakla birlikte ufuk açıcı bir metin olduğunu söylemeliyim.