Iannis Xenakis - Medea; Syrmos; Polytope (1968)

Romanya doğumlu Fransa sürgünü Yunan besteci, klasik müzik içinde bir alt tür icat edecek kadar donanıma sahip bir isim. İstatistik ve matematik unsurlardan faydalanarak çalışmalarını bestelediğini duymak her ne kadar akıllarda bunaltan bir sıkıcılıkta beklenti oluştursa da dinleyeni şaşırtacak sonuçlarrı da doğurabiliyor. Bir kere bu şaşırtıcılık modern klasik müziğin doğasında mevcut. Estetiki güzellik kavramını devirip heyecan, korku, kaygı, gerilim gibi farklı duygulara yelken açan çağımızın klasik müziği, ortaya koyduğu bu deneysellik aracılığıyla değişik beğeni fonksiyonlarını meydana getiriyor. Yani dinlemesi zor atonal ve akort düşmanı gıy gıcak keman melodisizliğine dayanan besteler de deneyselliği alternatif soundlarla ve atmosferle birleştirip çağa uygun duygusal zıplatımları doğuran besteler de bu türün bileşeni olabilir. Dolayısıyla  akıl uçurucu süpriz dinlemelerle karşılaşmanız şaşırtıcı olmayacaktır. Gelgelelim bu albüme. İşin aslı 40 dakika kadar süren ve 3 parçadan oluşan bu albümün en ağır topu bu sürenin yaklaşık yarısını kapsayan Medea. Erkek korosunun gregoryan usulden ne kadar farklılaşabildiğini görebilmek mümkün. Dinleyiciye sunduğu görsel etki bize sinematik bir örgüyü hatırlatırken, gerçekten de sonradan şarkının eski bir Yunan hikayesini konu aldığını öğrenmek, sound olarak isteneni vermede ne kadar başarılı olduğunu gözler önüne seriyor. Beğenip beğenmemek mühim değil. Buram buram el işi sanat işi. Mühim olan değişik müzikler arayan bir müzikseverin bu yolculuğunda önemli bir durak bulduğunun göstergesi. Syrmos ise biraz önce bahsettiğim akortsuz keman, kemanı sapından tutup karatahtada ileri geri sürtmeye dayanan bir teknik, örneğine tam denk düşüyor. Medea'da olduğu gibi yakaladığı müzikal çeşitlilik en azından biraz daha dinlenilir kılıyor parçayı. Son şarkı Polytope'u dinlerken 60'lı yılların Uzay Yolu dizi müziği geliyor aklıma. Sonuçta türden kaynaklı bir miktar boğucu etkiye sahip olsa da günümüzün cilalanmış modern kayıtlarına göre daha bi tercih ettiğim prodüksiyon tarzı.

7,25/10