Bazı yayınevleri karlarının bir kısmını ayırıp referans kitapları da basıyor ya bayılıyorum. İthaki misal. Alfa ise uzun yıllardır bu seçimi kurumsallaştırmış görünüyor. Alfa'ya ait bu makale derlemesi arkeologların, teologların ve antropologların biraraya geldiği, birlikte çalıştığı ya da birbirlerinin yorumlarından beslendiği bir kaç yıl süren bir çalıştayın eseri. Yani kapaktaki isimlerden ibaret değil, ama bu isimler öncülüğü çekmiş ve esere makale yazmanın yanısıra derleme görevinde de yer almış değerli biliminsanları. Özellikle Göbeklitepe olayından sonra dört soruya cevap arıyorlar. Arkeologlar erken dönemlerdeki spiritüel, dinsel ve deneyüstü olguları nasıl ayırt edebilir? Spiritüel yaşantı ve dinsel törenlerdeki değişiklikler "uygarlık" yolundaki sosyal ve ekonomik değişiklikler için gerekli bir başlangıç mıdır? İnsan figürleri erlen Holosen çağda ruhlar dünyasında merkezi rol mü oynar, öyleyse bu durum bitkilerle hayvanları evcilleştirme olanağı sağlayan insanın failliğine yeni anlayışlar mı getirir? Ortadoğu'da erken Holosen çağın geçiş dönemleri sırasında şiddet ve ölüm aşkın din deneyimin odak noktası işlevi mi görür, ayrıca bu temalar insanların ilk büyük toplaşmalarında sosyal yaşamın kurulması açısından başlıca rolü mü üstlenmiştir?
Bazı evlerin tabanına atalarının gömüldüğü, yer yer bazılarının kafataslarının çıkarılıp çamurla kaplandığı, yaban öküzü boynuzlarının evlerin duvarlarına yerleştirildiği, uzun aralıklarla evlerin yıkılıp yeniden üst üste inşa edildiği, evlerin duvarlarının beyaz boya yapıldığı Çatalhöyük topluluğunda aklımda kalan çarpıcı şeyler şunlar oluyor: Göbeklitepe'den itibaren heykellerde erkek öğesinin egemen olması, kapakta da görülen "doğa ana" heykelciğinin aslında azınlığı temsil etmesi, bu heykelciklerin belki büyü tılsım gibi işlerde kullanılıp görevini bitirdikten sonra çöpe atılması, ava dayanan büyük şölenlere dayalı deneyimsel ritüellerin son dönemlerde duvar çizimlerinde temsil edilerek simgesel bir dinselliğe evrilmesi. Tabi makalelerini ödünç veren biliminsanları bu örneklerin derinine inmekte. Fakat unutulmamalı ki odak noktası daraltılmış, ince ince detaylandırılmış ve analiz edilmiş ve okuması çok da kolay olmayan yazılar bunlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder