Amorphis - Halo (2022)

 Amorphis'in son dönem yaptığı işler birbirine benziyor ve ilginçtir akılda da pek bir şey kalmıyor. Biraz 70'ler, saykedelik şeyler, biraz brütal vokal, biraz folk, biraz metal. Ve ilginçtir bu karmaşadan yine de tutarlı bir şeyler ortaya çıkmayı başarıyor. Ve dinlerken de keyif veriyor. İşin püf noktası bestelerin olabildiğince melodik olmasında sanırım. Nihayetinde bu da farklı bir albüm değil. Daha şimdiden 2025 yaz festivallerine hazırlık yapmak, unuttuklarımızı hatırlamak, eksikleri tamamlamak lazım. 

7,25/10

Hüseyin Kıran - Madde Kara

insanım, budur basit mucizem

Hüseyin Kıran'ın 10 yıllık bir hapis döneminin hemen takiben ilk eseri şiir türünde ve hayatında çok önemli bir yer tutmasından  olsa gerek, ,  röportajlarında unutulmasına müsade etmiyor. Maalesef yazarın ismi çirkin olaylara da karışmış. Bu tarz suç unsuru da teşkil eden iddialara istinaden sanatçıların kültür dünyasından temelli dışlanmasını çok doğru bulmuyorum. Sanatçıların kafası zaten bir değişik çalışır. Ne zamanki başkalarına da zarar verirler o zaman suçlarını elbette çekmeliler. Ama sanatta boykota tabi tutulmaları da bir garip. Şahsi olarak tavır göstermek isteyen göstersin tabi.Ne yazık ki bu suçlamaların ardından hem suçlanan hem suçlayan eser üretemez duruma düşüyor, iki ucu keskin bıçak, gerçekliğin keskinliği yaşanacak. Israrcılığın da bir modu olan takıntının ve üstünlük kompleksinin izlerini yazarın eserlerinde görmek mümkün, hem de daha bu ilk eserinden itibaren. Ama bu şiirler ayrıca kara kapkara, hiddetin şiddetin büyülü gerçekçiliğin groteskin yıkıcılığın imgesi sarıyor. Yine de bir arayış, umuda varış çabası yok değil.

orada beni eğrelti otları karşılayacak

ve oltalarda ağzı yırtılmış balıklar

ağıtlar batmış bir kayıt

yere atılı bir mızrak

reçine rakısı, hisar sarısı, konken partisi

dişlerimi işte bunlara geçireceğim

güneşten nasıl da kuşkuluyum

***

şüphesiz hepimiz biliriz

yaşamaktan büyük zulüm yok

yıkandığımız hep aynı ırmak

***

ben?

oyun bozan

işte emrim

safları bozun

amin..

Fever Ray - Radical Romantics (2023)

 7 -8 senede bir de olsa aynı şeyleri yapıp sunmak aynı etkiyi yaratmıyor maalesef. Ya da benim zihnim maşallah zehir. Mensubu olduğu grubu The Knife da uzun süredir sessiz. Halbuki bu uzun aralar sonrası yeni albüm haberi biz sevenlerini ister ve de istemez beklentiye sokacağı aşikardır. Demek ki Karen ablanın olayı buymuş. Gotik bir albüm kapağı denemesi yine çirkinlikte son bulmuş. Müziği ise tabi ki daha iyi. Hemen sarıp sarmalayan bir elektro pop değil. Deliliği hissediyorsunuz. Ritimleri aksayan tempolarda, vokal garip, synth bir oryantal goth. Aynı sularda yıkanmak gibi ama ilk suları hatırlayanlar için ağzımız ekşi. Ya da ağzımızın tadı kalmadı.

6,50+/10

Charles Mingus - The Black Saint and the Sinner Lady (1963)

 RYM sitesinde 33660 oy ile 4,34 puan alarak gelmiş geçmiş en iyi 15. albüm ünvanını alan,  bilmemne dergisinde en iyi caz albümleri arasında 28.lik konumuna erişmiş efsane bir albüm. Sadece 1274 kişi yani oy verenlerin %3,78'i üç puan vermiş yani eh fena değil demiş. Daha az puan verenler ise 700 kişi felan. Konumuz bu arkadaşlar değil üç veren %3,78. Çünkü ben de onlardan biriyim. Bir kere yorumlarda bahsedildiği gibi çok da avant-garde bulmadım, dinleyeni o kadar zorlamıyor. (tamam tama belki son şarkıda olabilir)  Zorlayan şey biraz melodisizlik veya doğaçlamaya yakın performans olması. Ama kendini tekrar eden ve hipnotik ama canlı bir tempoya da evrildiği oluyor. Akustik gitar tatlı bir katkı olmuş. Eğer müzik namına duyduklarınız sınırlıysa size devrimci gelmiş olabilir. Ve yahut ağzımızın tadı hiç kalmadı. Nasıl hak ediyorsak tam da öyle yönetiliyoruz. Ölüp ölüp ülkemizi dünyaya rezil ettiğimiz için özür dileriz. (Kartalkaya faciası)

6,75/10

Kurtuluş Kendini Anlatıyor I-II (İlhami Aras, Ali Demir, Şaban İba/Mustafa Kemal Kaçaroğlu, İsmet Öztürk, Mahir Sayın, Doğan Tarkan)

 Bugün de farklı siyasetlerde varlığı devam eden yetmişlerin önde gelen sosyalist gruplarından Kurtuluş hareketinin hikayesini  yöneticilerinin ve ileri gelen mensuplarının kendi ağızlarından, kendi dillerinden aktarma imkanı veren seri, grubun kurucularıyla yapılan röportajları içeren ve Kurucular alt başlığını taşıyan iki kitapla başlıyor. Kurtuluş grubu bugün de özellikle HDP çizgisi ile neredeyse eleştirisiz bir ittifakın parçası olması ile bilinir. Bir neviTürk seksiyonuna dönüşmekle suçlandıkları olmuştur. Ana akım SYKP ve SMİ, muhalif akım ise BDP ile DKP/BÖG çizgisine evrilirken ortodoks hatta KSD ismiyle küçük bir gruba hayat verir. En önemli kopuşunu ise bu kitapta da öncülünden bahsedilecek DSİP vasıtasıyla yaşar. THKP-C çizgisine eleştirel bir tutum geliştirerek gerillacılık yerine teoride işçi ayaklanmasını vurgulayıp  ana çizginin Kemalizm ve Kürt sorunundaki görüşlerini baştan sona değiştirirler. 

Sonrasında da hareketin tarihinde özellikle şahsi sebeplerle  gerçekleşen gelişmeler neticesinde 3 asli yerde kırılma gözleniyor. İlki kuruculardan merkezi oluşturan 3 kişi  ile diğer merkez komite üyeleri arasındaki uyuşmazlık, ikincisi darbe sonrası yurtiçinde yönetimi bıraktıkları politbüro ile MK arasındaki çelişki ve tabanda dar örgütlenmenin dışında kalan ve darbe sonrası yalnız bırakıldıklarını düşünen aktif sempatizan bir kitle ile yönetim arasındaki küskünlük. Buradaki söyleşileri de okudukça grubun merkezini oluşturan kişilerin güçlü egoya sahip olma noktasında ortaklaştıklarını görebiliyoruz. Kendi aralarındaki eleştirilerin hepsi kulağa doğru geliyor. Tabi ki  sorularla da tayin edilmeye çalışılan belli başlı hususlarda (kadın, sol içi şiddet ve birlik vb.)  özeleştiriler de anlatımlar da yerini buluyor.

The Gathering - If_Then_Else (2000)

 Sevdiğimiz grup the Gathering, tam da 2000'li yılların başını temsil edebilen (çirkin bir grafiğe sahip albüm kapağı ve elektronik tabanlı metalden dönme bir sound) bir albümle dinleyicilerini şaşırtıyor 25 sene önce. Eski kafa dinleyicilerin bu yapıtla gruptan koptuğunu söyleyebilmek güç. Önceki albümlerinde müzikal olarak kendilerine has bir alan açtıkları ayan ve de beyandı ve biz de kanıksamıştık. Önemli olan bestelerden destekle Anneke'nin yorumunun kalbimize işlemesiydi. Benim kannımca sorun işte bu noktada beliriyor. Artık yaşlıyım ve kalbim taşlaşmaya başlamış durumda. Eski şeyleri hissedebilmenin mümkanatı yok. Hülasa benim kalbim bir titredi felan amma yerinde duruyor, yaprak gibi aheste aheste sallandı sadece. Kaydın ilk yarısı geri kalanını da eziyor.

7,50/10

Sprain - The Lamb as Effigy (2023)

 Müzik camiasını ikiye bölen, seveni kadar nefret edeni de bol bir merhaba albümü bu. Ben de böyle durumlarda yaşadığıma benzer bir süreci tecrübe ediyorum tekrardan. Sevgiye dönüşen bir nefret. Tabi her parça için değil. Dinledikçe kabak çiçeği gibi açan kaydın 24 dakikalık son parçası hep iğrenç ve iğrenç kalacak. Amma diğerlerinde daha ilk dinlememde çirkince ilginçlikte bir kıvılcım hissetmemi müteakip defaatlen sabırlı dinleme sonrası , kulakları kesen jiletin yavaş ve sürekli sesi gibi duyumsanan keskin gitar tonlarına, çığırtmalara, çığlıklara, rastgeleliğe rağmen, bittabi post rock estetiğini de düşünürsek acı ve umami bir lezzete dönüşen  yaşadığım öznel gerçeklik inkar edilemez. Tür ise art noise rock, yaratıcılıkta üst nokta.  Tüm şarkılar kusurlu ama tüm şarkılar kalbe hitap ediyor. Şizofren, öfkeli, asi ve ümitsiz ve geçmişe özlem duyan bir kalbe. Provokatif modern sanat tahrikliği.

7,25/10

My Garden - Neon Lights (1996,EP)

 Henüz metal müziğin yeni yeni çeşitlendiği günlerde ülkemizden bir grubun yabancı bir plak şirketinden albüm çıkarması az çok ilgili çevrelerde ses getirmişti. Bu death doom çizgisindeki mini kaydın bizim toprakların ezgilerini de taşımasının grubun bu fırsatı yakalamasında bir etkisi olduğu düşünülebilir. Heyhat! Zaman rakibiyle alay etmesini bilen bir düşman. Hem grup hem de bu yabancı şirket kısa sürede dağılır. Söz konusu dört parçalık bu esere baktığımızda da henüz yolun başında olan bir grup olduğunu duyabiliyoruz. Bu iyi fikirler , oryantal melodilerde somutlanan, nasıl pişer, neye dönüşür , öğrenme imkanı bile bulamamış olmamız üzücü. Misal na-brütal erkek ve kadın vokal gibi en başta bazı zayıflıklar da dikkat çekiyor. Her zayıflık aynı zamanda iyileşme potansiyelini de içinde barındırır nihayetinde. Erken dönem Anathema, Paradise Lost , MDB ve hatta gotik metal grupları sevenler arşivsel meraklarını bu kayıt vasıtasıyla giderebilir.

6,50+/10

Heidegger - Varlık ve Zaman

 Dasein, insanın varoluşsal hali. Heidegger varolan olarak varolanın menşeini başka bir varolana dayandırmamaya çalışarak kendinden anlaşılır bir kavram olduğunun altını çiziyor. Başka olanakların yanı sıra soru sorma varlık olanağına da sahip olup hep biz kendimiz olan bu varolana terminolojik bakımdan Dasein diye adlandırıyor Heidegger. Dasein'in varlığı da anlamını zamansallıkta bulmakta. Heidegger varlık sorusunun şeffaf hale getirilebilmesi için katılaşmış geleneksel yorumları yumuşatmayı ve onlardan sıyrılmayı amaçlar. Bu sebeple de Kant, Descartes, Hegel, Aristo gibi düşünürlerle hesaplaşır. Yöntem olarak ise Husserl'in fenomonolojisine tabi kılar kendini.

İnsanın tözü, ruh ve bedenin sentezi olan tin değil varoluştur. Bir çok yerde vurguluyor.

İlk cümleyle bağıntılı olarak varolanın ne'liği onun varlığından hareketle tarif edilir, Dasein'in özü kendi varoluşundadır. Mevcut-oluş ise Dasein olmayan varlıklara özgü bir terimdir. Sahihlik ve gayrisahihlik olarak 2 adet varlık modusu vardır. Felsefe kavram icat etmekse Heidegger en büyük felsefecilerdendir. Varlık analizi için ayrıca hergünkülük, ortalama olmaklık, dünya-içinde-varolma, eksistensiyal, faktisite, ilgilenme, ihtimam gösterme, bakış yöneltme, el-altındalık, atıf, işaret, ilintililik, anlamlılık, mesafe-kaldırmaklık (mekansal varoluş), birlikte-varolma, birlikte-Dasein, düşmek, bir-hal-içinde-bulunma, şurada-var-olma, içine-nüfuz-eden-bakış, tefsir, beyan, anlama, lakırtı, (dünyaya) düşmüşlük, kapalılığı-açma-kararlılığı vd. bir çok terimin altını doldurmaya çalışır. Bu terimler analizlerinin tuğlalarıdır.

Pragmatizmi hatırlatırcasına malzeme yani el-altında olanın varlık karakterleri, yani varolanın kendisi ile bir şey arasındaki ilintililiği, Dasein'in varlığının olanağı için vardır. Dünya fenomeni, varolanlarla ilintililik varlık türü içinde karşılaşmamızı sağlayanın nereye-yönelikliğinin kendini atfedici anlayışının ne-içindeliğidir. Dasein'in kendini atfettiği yapı, dünyanın dünyasallığını oluşturmaktadır. Dasein'in dünya dahilinde karşılaştıkları sadece el-altında olan malzeme yada mevcut-olan doğa ile ibaret değildir. Dasein gibi varolan başkaları da vardır. Bu yüzden eksistensiyal olarak Dasein'in dünyası birlikte-dünyadır. Ancak Dasein malzemelerle kurduğu aynı ilişkiyi diğer Daseinlerle kuramaz, ilgilenme değil itina gösterme fenomeni devreye girer. Dasein'in yalnızlığı da dünya içinde birlikte-varolmadır. Başkasının yokluğu birlikte-varolma içinde ve birlikte varolma için mümkün olabilmektedir. Yalnızlık birlikte-varolmanın yoksunluk modusudur. 

Dünyaya düşmüşlük, birlikte-olmaklık içinde lakırtı, merak ve müphemlik yönetiminde soğurulmuşluk olmak demektir. Herkesin dopdolu ve sahici bir yaşamı besliyor ve yönetiyor olduğu sanısı, Dasein'e huzur kazandırır. Düşmüş dünya içinde varolma ayartıcı olduğu kadar huzur vericir de. Ancak dünyaya düşmüşlük huzura erdirmez.Yani düşmüş dünya içinde varolma hem ayartıcı ve huzur vericidir, hem de yabancılaştırıcıdır.

Dış dünyann mevcut olup olmadığı ve kanıtlanabilir olup olmadığı sorusu bakımından gerçeklik meselesinin olanaksız olduğu açıktır: dünya-içinde-varolma daha baştan itibaren varsayma,sanma, kesin olma ve inanmaya dayandırılır ki bu tutum zaten hep dünya-içinde-varolmanın temellendirilmiş modusudur. Dünya-içinde-varolma olarak Daseinla birlikte dünya-dahilinde varolanlar zaten hep açımlanmıştır. Ancak ve yalnızca Dasein var ise hakikat vardır. Dasein esasen var ise o takdirde varolanlar keşfedilir ve o müddetçe açımlanır. Hakikat var ise varlık var olur. 

Dasein varolduğu müddetçe kendisi hep "daha henüz var olmamış" olarak var-olabilmelidir. Dasein varolduğu müddetçe , onda olabileceği ve olacağı bir şeyler hep noksandır. Bu noksanlığa, bitişin kendisi de aittir. Dünya-içinde-varolmanın bitişi ölümdür. 

Vicdana sahip-olmayı-isteme, fiili sorumlu olma olanağının en asli varoluşa-dair koşuludur.

Öne koşucu- kapalılığı açma kararlılığı vicdanın çağrısını izleyen bir anlayıştır, ölüme doğru varlık olarak belirlenen vicdana sahip olmayı isteme...

Şimdileştirici ve oldum-olasıcılaştırıcı gelecek şeklindeki birliksel fenomen zamansallık olarak adlandırılıyor. Oldum-olasılık bir bakıma gelecekten kaynaklanmaktadır.

Old Man's Child - Born of the Flickering (1996)

 Grubu daha gotik ve senfonik etkiler taşıyan 2000 tarihli Revelation 666 ile tanımış ve belki de ilk black metal dinlemelerimden biri olması sebebiyle pek bir sevmiştim. Amma diğer eserlerini dinlemek için can atmamış olmam da hayranı olmadığımın bir işaretidir. Grubun ilk albümü melodik black metal türü içinde değerlendirilir ve gayet iyi beğeni de toplamıştır. Grubun işleri genel olarak da Dimmu Borgir yokluğunda, benzetiliyorlar gaari, sevilir. Tonca, spesifik olmak gerekirse 388 black metal albümü dinlemiş biri olarak, evet 1 tonun bayağı gerisindeymişim, bana besteler biraz zayıf geldi. Bir de kafamda bir garip provokatif bir teori tahayyül etti. Hani seksenlerin şok hair metal grupları vardır ya bestelerin icrası bana onları hatırlattı. Hiç sevmediğim mikrofonu yutmuş gibi bir vokal bozukluğuna da sıkça başvurulması da hani şeytani oluyor ya, pek hoş olmadı.

6,75/10

Sodom - Get What You Deserve (1994)

 Bu da thrash, önceki Sodom albümü de thrash ama ikisi aynı şey değil. Arada uçurumlar uçurtmalar... İlkin prodüksiyon farklılığı dikkat çekiyor. Çanguru çunguru neredeyse endüstriyele yakın bir kayıt seçimi. Moshpit şarkısı Jabba the Hut ki Yıldız Savaşları'na gönderme ve bir kaç diğer parçanın agresyonu güzel. Bir kaç eğlenceli ama benim sevmediğim Almanca şarkı, bir sürü ortalama doldur boşalt parça, enteresan bir enstrümantal ki Moby Dick' ithafen yazılmış. Demek ki kültürel referanslar da bayağı bir değişmiş bu albümde. Kıyasen zayıf ama kötü olmayan bir albüm ile karşı karşıyayız kısacası. Dinlenince pişman olmayacağınız ama çok da takılmadan geçeceğiniz bir çalışma.

6,50+/10

Tolstoy - Yeniyetmelik

 Çocukluk'un organik devamı. Eser, annesinin ölümü ardından çocukluğuna veda eden Nikolenka'nın evde daha doğrusu büyükannesinin evinde abisiyle eğitim gördüğü lise çağlarını konu almakta. Abisinin arkadaşları, kızkardeşleri, eğitmenleri, gençlik krizi ve utançları ile bugüne kıyasla küçük bir dünyada geçiyor olsa bile gençliğin benzer duygularının izlerini deneyimliyor karakterimiz. Nihayetinde lise çağlarının da trajik başka bir olayla sona ermesi kaçınılmaz görünüyor. Ancak bu kısa romanın ilk cildin gölgesinde kaldığı ve tekrara düştüğü de bir hakikat.

Dead Can Dance - Anastasis (2012)

 Bu neoklasik karadalga türünde icra eden gruptan son dinleyeceğim çalışma ile kulağımı değdirmediğim uzunçaları kalmıyor. Ve ne güzel bir final! Melankolik besteler kendi içinde tutarlı bir kabulleniş huzuru ile keyif sunuyor dinleyicisine. Orkestral müdahalelerle kayda dinamizm katılmış. Erkek vokal bile geliştirmiş gibi kendini. Dillendirmediysem de daha önce zayıf tarafıydı grubun. Prodüksiyon dahi daha değişik göründü kulağıma. Santur ve ezgiler ortadoğu folklorünü alt notalar taşımakta. Agape'de artık oryantalizm bendini çiğneyip aşıyor. Grek müziğini batı müziği kabul etmek mümkün değil zaten. Olmadı sentez diyebiliriz ancak. Bir adım daha gidelim, kemanların arabesk pasajları mükemmel.

8,25+/10

Iannis Xenakis - Metastasis; Pithoprakta; Eonta (1965)

 Daha önceki Xenakis dinlememle ilgili zamanında çok güzel kelam etmişim. Şimdi uğraşamayacağım şeyler. 2 bölüme ayrılmış Eonta ile açılışını yapıyor albüm. Müzikte matematiksel hesaplamaların adamı olarak bilinen bestecinin her nedense eserleri rastlantısal bir örüntü şeklinde yankılanıyor. İlk parça bir mağarada damlayan su şırıltıları ve olmazsa olmaz gergin trompet uzantılarını tekrarlıyor. Sonrasında yalınlığı kaybetmeden baş döndürücü bir maceranın yolu açımlanıyor dinleyiciye. Zihnimde beliren imgeler: bambu sopaları birbirine vuran Japon rahipler, ürkünç Maymunlar Gezegeni filmi, eski versiyonu elbette, şinto tapınağı, dar ve kirli koridorlarda koşuşturan adımlar, Kaygı krizini tetikleyen ritimler. Dolayısıyla mutlu olmak için değil yaratıcılığı anlayabilmek ve deneyimleyebilmek için dinlenebilen bir çalışma. İşin güzel tarafı diğer öncü çalışmaların aksine katlanılması zor bir kakafoni sunmuyor. 

6,75/10