8 Kasım 2022 Salı

Richard Wagner - Tristan und Isolde (Bayreuth 1966) (1966,Böhm)

 Opera öyle bir şey ki; kabul ediyorum, müzikten anlayanlar müziği de layıkıyla takdir edenlerdir. Sıradan bir kişiliğe sahip alelalde bir şahıs, vokal akrobatı bir müzisyenin, Dimash misal, performansını takdir edemeyecek ve aptallığını sergileyen yorumlar yapacak belki. Toplumun çoğunluğunu da bu kişiler oluşturunca müzikten anlayan kişi dışlanacak ve aptal o olacak. Diğer yandan müzik kulağı gelişkin , müzik bilgisi gelişmiş dinleyiciler kendilerini özel hissetmek de isteyecek. Sadece hissetmek değil, vurgulamak, benzerleri ile bir araya gelerek çoğunluğun onlara atfettiği tuhaflık gömleğini elitizm ile tersine çevirmek. Opera ve operetler eskiden sıradan dinleyiciye de hitap eden, gürültülü şamatalı dinleyici tepkisi gerçekleşen etkinlikler aslında. Zamanla ve uzun bir süredir salon ciddiyetine bürünerek bu elitizmin çarkından geçen bir sürecin parçası olmuş. Hatta iki kere devinime uğramış. İlkin fraklarla, tualetlerle, mağrur ve ağırbaşlı ve vakar bir katılımla seyirlikken şimdi görselliğini bile kaybetmiş. Halbuki bu bir şov. Bir hikaye anlatılıyor ve göze de hitap etmek işin önemli bir parçası.

Dolayısıyla 3 saatlik bu bestenin başka sanatçılarla sahnelenen icrasını da izledim. Ünlü bir Cermen efsanesine dayalı hikayesini en azından özetini okumaya da gayret ettim. Tekdüze sahneler vasıtasıyla  hayli yoğun bir duygusallıkla icra edilen,  sanatçıları dahi zamanında zorlamış, sahnelenmesi bir o kadar zor, sürekli  üst perdenen okunmasıyla dinleyeni de zorlayan, tekrardan kaçan müzikalliği acıklı ve romantik temayı dinleyene geçirmeyi amaçlayarak kısıtlanmış bir çalışma. Wagner ve bu yapıtı konu edindiği efsane kadar efsaneleşmiş durumda klasik müzik camiasında, özellikle romantik dönem hayranlarınca. Asık suratlı ciddi Alman duruşunun kapalı salonlarda yıklıdığı bir tezatlık olsa gerek. Yalnız hatırladım, opera klasik müziğin en az ısınabildiğim formlarından birisi. Öyle de kalacak gibi görünüyor. Yine de o elitizmin parçası olma çabam devam edecek :) Kayıt ünlü Bayreuth festivali esnasında canlı kaydedilmiş, tıkır tıkır işleyen bir kayıt. 

6,50/10


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder